Gerek düzensiz beslenme, gerekse yoğun iş temposu nedeniyle gıda takviyesi ve sporcu besinlerinin hayatımızdaki yeri giderek büyük önem kazanmıştır. Baktığımız zaman çok fazla sayıda gıda takviyesi görürüz. Bu ürünler ülkemize gıda takviyesi ve sporcu besinin adı altında girerler yada üretilirler.
Gıda Takviyesi, Sporcu Besini Nedir?
Gıda takviyesi yada sporcu besinleri çeşitli nedenlerden ötürü yeterli seviyede alamadığımız besinlerin alınması için yapılmış ve protein tozları, amino asitler, vitaminler, mineraller ve benzeri şekilde takviyeler içeren, farklı formlarda sunulan besinlerdir. Birçoğu son derece güzel ve çekici ambalajlara sahiptir ve farklı kullanım nedenleri vardır. Tablet, toz, kapsül ve sıvı formda olabilirler.
Gıda takviyelerine kimlerin ihtiyacı vardır?
Günümüz modern yaşamında maalesef yeteri kadar beslenemediğimiz zamanlar olabilir. Bunun birçok nedeni vardır ama vücudumuzun düzgün bir şekilde çalışabilmesi için ihtiyacı olduğu bir takım besinler vardır. Nasıl yakıtı olmayan bir araç yol alamaz yada rüzgarsız bir havada yelkenli tekne hareket edemez ise, düzgün beslenmeyen vücut sağlıklı bir şekilde çalışamaz. Verimli çalışabilmemiz için zihnimizin sağlıklı olması gerekir, buda bedenimiz, beslenme ve yaşam şeklimiz ile doğru orantılıdır. Özetle “Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur”. FDA (U.S. Food and Drug Administration/ Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) verilerine göre yetişkin ve 4 yaşından daha büyük çocuklar için günlük 2000 kalorilik bir diyette almamız gereken besin değerleri aşağıdaki gibidir;
Toplam Yağ 65 gram (g)
Doymuş Yağ 20 gr
Kolesterol, 300 miligram (mg),
Sodyum 2.400 mg
Potasyum 3.500 mg
Toplam Karbonhidrat 300 gr
Diyet Lif 25 gr
Protein 50 gr
A vitamini 5.000 Uluslararası Birimler (İÜ)
C vitamini 60 mg
Kalsiyum 1.000 mg
Demir 18 mg
D vitamini 400 IU
E vitamini 30 IU
K vitamini 80 mikrogram ug
Tiamin 1.5 mg
Riboflavin 1.7 mg
Niasin, 20 mg
B6 vitamini, 2 mg
400 mikrogram folat
B12 vitamini 6 ug
Biyotin, 300 ug
Pantotenik asit 10 mg
Fosfor 1.000 mg
İyot 150 ug
Magnezyum 400 mg
Çinko, 15 mg
Selenyum 70 mikrogram
Bakır 2 mg
2 mg Manganez
Krom 120 mcg
Molibden 75 ug
3.400 mg Klorür
Gıda Takviyesi Ürünlerde Günlük İhtiyaç Konusu
Gıda takviyesi ürünler için, FDA’nın verileri günlük yaşamsal faaliyetlerimizi sürdürebilmemiz için verilen minumum değerlerdir. Günlük ihtiyacımız olan besin değerli, yaşam şeklimiz, yaptığımız spor ve diğer aktivitelere bağlı olarak artış gösterir.
Bir başka kuruluş olan EFSA (Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu) ya göre günlük almamız gereken karbonhidrat, protein ve yağ miktarları verilmiştir. Buna göre günlük diyetimizin %45-60’ı Karbonhidrat, %15-20’si protein, %20-35’i ise yağlardan almamız öneriliyor. Oranların aralıklı verilmesinin nedeni diyet planından kaynaklanır. Örneğin normal bir birey günlük %45-50 arası karbonhidrat alımı ile sağlıklı bir yaşam sürdürebilirken bu oran sporcularda %60 hatta yaptıkları sporun ve antrenmanların yoğunluğuna bağlı olarak %70 leri bulabilir.
Benzer şekilde düzenli olarak spor yapan ve 70kg ağırlığında bir bireyin günlük protein alım miktarı FDA referans değerlerinde belirtilen 50 gr ın çok yukarısındadır. Düzenli spor yapan bireyler için günlük protein alım miktarı min 08,-1gr/kg olmalıdır. Yani 70kg ağırlığında bir bireyin günlük protein alım miktarı en az 56-70 gr olmalıdır. Bu oran yapılan sporun yoğunluğuna bağlı olarak 1,8gr/kg a kadar çıkmaktadır. Yüksek yoğunlukta antrenman yapan 70kg ağırlığında bir birey için günlük protein alım miktarı 126gr a kadar çıkmaktadır. Vücut ağırlığı arttıkça gereken protein ve karbonhidrat miktarı çok daha yüksek seviyelerde olacaktır.
Bu ihtiyacımızı karşılamak zengin bir diyetimizin olması gerekir. Önceliğimiz ihtiyacımız olan besinleri olabildiğince Et, peynir, süt, yumurta, sebze ve meyve gibi doğal besinlerden karşılamak olacaktır. Her ne kadar bu besinleri içeren bir diyetimiz olsa da günlük ihtiyacımızı karşılamakta zorluk çekebiliriz. İşte bu noktada yardımımıza gıda takviyeleri yada sporcu gıdası olarak adlandırdığımız supplementler çıkar. Örneğin 120 gr lık bir protein içeren diyetin eksik kalan 25-30 gr lık kısmını 1 ölçek protein tozu ile çok rahat tamamlayabiliriz. Ayrıca antrenman sonlarında vücudumuzun protein ihtiyacı ortaya çıkar ve buradaki protein alımını et ve tavuk ile karşılamak çoğu zaman istemediğimiz kalorileri de beraberinden getirebilir ve hazırlaması çok pratik değildir. Supplement kullanımı bu açıdan çok pratik bir seçenektir yada kaçırdığımız bir öğün olursa orada devreye girebilirler.
Supplement kullanmanın avantajları
• Supplement kullanımı ile özellikle sporcular ihtiyacı olan günlük besinleri ve miktarlarını çok pratik ve etkili bir şekilde alabilirler ve buda performanslarına olumlu yönde yansır.
• Günümüzde doğal olarak beslenerek almamız gereken besinlerden eksik kalan kısımları gıda takviyelerinden rahatlıkla karşılayabiliriz.
• Gıda takviyesi kullandığımız zaman besinlerin özünü aldığımız için gereksiz kalori alımı olmaz.
• Supplement kullanımı bağışıklık sistemimiz ve kas gücümüz artabilir. Bunun yanında yağ yakımı metabolizmasını çok daha hızlı çalıştırabiliriz.
Gıda takviyesi ve sporcu besinleri her geçen gün hayatımızda çok daha fazla yer almaya başladılar. Burada düşeceğimiz en büyük yanlış diyet programımızı supplement kullanımı üzerine kurmaktır. Her ne kadar kullanımı pratik ve besin değerleri açısından zengin bir içeriğine sahip olsalar da hiç bir supplement doğal beslenmenin yerini tutamaz. En azından şimdilik.
